روش‌های تامين سرمايه برای استارتاپ‌ها

25 اسفند

.

۹ دقيقه

.

team_building

کافئين و تلاش بي‌وقفه تنها سوخت‌هاي کسب‌وکارهاي نوپا نيستند. حتي اگر از مرحله راه‌اندازي چشم‌پوشي کنيم، خلاقانه‌ترين استارتاپ‌ها هم براي رشد و توسعه‌شان به حداقلي از منابع مالي احتياج دارند.

برخوردار بودن از منابع مالي، حداقل به ميزان کافي، به استارتاپ‌ها اجازه مي‌دهد تا عملا هيچ فرصتي را از دست ندهند؛ از استخدام يک استعداد کمياب گرفته، تا تغيير مسيرهاي ضروري (pivot) و ورود به بازارهاي جديد. در ادامه با اساسي‌ترين راه‌هاي تامين سرمايه براي کسب‌وکارهاي نوپا آشنا مي‌شويم.

روش‌هاي تامين سرمايه استارتاپ‌ها؛ کدام روش براي کدام کسب‌وکار مناسب است؟

علاوه بر راه‌هاي واضحي مانند سرمايه‌گذاري شخصي يا شراکتي، کسب‌وکارهاي نوپا به روش‌هاي مختلفي مي‌تواند سرمايه لازم‌اش را تامين کند. هرکدام از اين روش‌ها نهايتا منابع لازم را در اختيار استارتاپ‌ها قرار مي‌دهند، اما سازوکارشان با يکديگر متفاوت است.

وام کسب‌وکارهاي کوچک (Small Business Loan)

اين نوع وام‌ها معمولا انتخاب اول و دوم بسياري از کسب‌وکارهاي نوپا براي تامين سرمايه است. وام‌هاي کسب‌وکار کوچک شبيه وام‌هاي شخصي هستند، يعني شما مبلغ مشخصي را با يک نرخ بهره تاييدشده دريافت مي‌کنيد.

نکته: در کنار وام‌هاي SBA، وام کوتاه‌مدت هم در برخي شرايط براي استارتاپ‌ها کارگشاست.

وام کسب‌وکارهاي کوچک براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل است؟

هر کسب‌وکاري نوپايي با اعتبار مناسب (که عادت دارد منابع مالي خود را هوشمندانه و با مسئوليت بالا خرج کند) کانديد مناسبي براي دريافت اين وام است.

فقط قبل از اينکه براي دريافت وجه دست به کار شويد، مطمئن شويد که براي آن برنامه‌ريزي کرده‌ايد. هدر دادن وام کسب‌وکارهاي کوچک يک اشتباه به شدت پرهزينه است؛ همچنين، دور از ذهن است که بلافاصله پس از گرفتن وام اول، وام دوم تاييد شود.

تامين سرمايه سريالي (Funding Rounds)

بسياري از استارت‌آپ‌ها دوره‌هاي مختلفي را براي تامين سرمايه پشت سر مي‌گذارند، دوره‌هايي که طي آن به دنبال انواع مختلفي از منابع مالي هستند. اين دوره‌ها، که هرکدام با يک مرحله از زندگي کسب‌وکارهاي نوپا منطبق هستند، به سه گروه تقسيم مي‌شوند:

  • سري A: هنگامي که استارتاپي با ارزش ده تا پانزده ميليون دلار از مرحله کشت ايده عبور مي‌کند و با اقبال مواجه مي‌شود (KPI آن فرقي ندارد)، براي اين سري آماده مي‌شود. سرمايه سري A معمولا از طرف شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري خطرپذير و گاهي سرمايه‌گذاران فرشته تامين مي‌شود.
  • سري B: تامين سرمايه اين سري براي استارتاپ‌هايي با ارزش‌گذاري تقريبي سي تا شصت ميليون دلار مناسب است که قبلا محصول/بازار خود را پيدا کرده‌اند، و براي توسعه به کمک احتياج دارند. سرمايه‌گذاري سري B معمولا توسط شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري خطرپذير و همان سرمايه‌گذاراني که دور قبل هم حضور داشتند، تامين مي‌شود.
  • سري C: شرکت‌هايي که به مرحله سرمايه‌گذاري سري C مي‌رسند، عملکرد بسيار خوبي دارند و آماده‌اند تا وارد بازارهاي جديد شوند، کسب‌وکارهاي ديگر را بخرند، يا محصولات جديدي را توسعه دهند. سري C معمولا آخرين سري جذب سرمايه براي شرکت‌هاي با ارزش صد تا 120 ميليون دلار است؛ هرچند که سري‌هاي D و E هم وجود دارند.

در هر دور تامين سرمايه، منابع مالي معمولا با سهام شرکت مبادله مي‌شود؛ به اين معني که سرمايه‌گذاران انتظار بازگشت سرمايه‌شان را دارند. تامين سرمايه سريالي براي بلند کردن يک استارتاپ از روي زمين يا کمک براي رساندن محصول آنها به قفسه بسيار مناسب است.

تامين سرمايه سريالي براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل است؟

بسياري از شرکت‌ها با سرمايه اوليه، حتي برخي بدون سرمايه، سراغ روش سريالي مي‌روند. اگر يک طرح تجاري قوي داريد، و با مبادله مالکيت جزئي کسب‌وکارتان با بودجه لازم هم مشکلي نداريد، مي‌توانيد براي سرمايه‌گذاري سري A آماده شويد.

سرمايه‌گذاران خطرپذير (Venture Capitalists)

سرمايه‌گذار خطرپذير يا جسور يک سرمايه‌گذار خصوصي است که منابع مالي شرکت‌هاي نوپا را تامين مي‌کند. اين سرمايه‌گذاران معمولا عضوي از يک شرکت سرمايه‌گذاري خطرپذير بزرگتر هستند؛ شرکتي که هيئت مديره آن به کسب‌وکارهاي مناسب براي حمايت راي مي‌دهد.

اگر استارتاپي توسط اين شرکت‌ها انتخاب شود، يک VC با پيشنهاد تامين سرمايه با آنها تماس خواهد گرفت. اين سرمايه‌گذارها عادت به خريد سهام استارتاپ دارند؛ و انتظار دارند در صورت موفقيت شرکت، شکلي از پرداخت را دريافت کنند. البته سرمايه‌گذاري‌هاي ناموفقي هم وجود دارد که دست اين فرد خطرپذير را خالي مي‌گذارد.

سرمايه‌گذار خطرپذير براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل است؟

اگر استارتاپ شما از مرحله ايده‌پردازي گذشته است و محصول قابل قبولي دارد، مي‌توانيد اين گزينه را در نظر بگيريد. سرمايه گذاران خطرپذير اهل "تجارت" هستند، اما اهل ريسک‌هاي غيرضروري نيستند. براي جذب اين افراد، استارتاپ بايد آماده ارائه خدمات يا محصول خود به بازار باشد، اما بودجه لازم براي اينکار را نداشته باشد.

سرمايه‌گذاران فرشته (Angel Investors)

سرمايه‌گذاران فرشته افرادي با ثروت بالا هستند، که حاضرند مقداري از منابع خود را براي حمايت از استارتاپ‌هاي پتانسيل‌دار خرج کنند. برخلاف گزينه قبل، سرمايه‌گذاران فرشته انفرادي عمل مي‌کنند و عضو هيئت مديره يا شرکت ديگري نيستند. اما آنها هم مانند VCها بخشي از سهام را مي‌خرند، و انتظار بازگشت سرمايه‌شان را دارند.

اين فرشته‌ها هم مي‌توانند در سرمايه‌گذاري‌شان اشتباه کنند؛ همين مسئله آنها را به گزينه امن‌تري در مقايسه با وام‌هاي سنتي تبديل مي‌کند. البته صاحبان کسب‌وکار بايد توجه کنند که آنها درحال فروش سهام‌شان هستند، و ممکن است ديگر کنترل کاملي روي استارتاپ خود نداشته باشند.

سرمايه‌گذار فرشته براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل است؟

اگر قصد جذب سرمايه‌گذاران فرشته را داريد، مطمئن شويد که کسب‌وکارتان سازماندهي شده است و براي حرکت رو به جلو برنامه داريد. سرمايه‌گذاران فرشته معمولا بخشي از سرمايه‌گذاري مرحله بذري (seed round) هستند، و بودجه کسب‌وکارها را در مراحل اوليه تامين مي‌کنند.

به همين خاطر، اين روش براي کسب‌وکارهايي که چيزي بيش از يک ايده دارند مناسب است. اما نبايد فراموش کرد که چنين سرمايه‌گذارهايي به سختي پيدا مي‌شوند، و لزوما مانند يک شرکت سرمايه‌گذاري خطرپذير سازمان‌يافته نيستند. حتي اگر کسي را بين خانواده و آشنايان مي‌شناسيد که سرمايه کافي دارد، مي‌تواند يک سرمايه‌گذار فرشته بالقوه باشد؛ البته ريسک‌ها و پيچيدگي‌هاي اينکار پاي خودتان.

تامين سرمايه جمعي (Crowdfunding)

راه نجات بسياري از کسب‌وکارها با ايده ناب و حداقل سرمايه، تامين سرمايه جمعي است. در اين روش حاميان خصوصي (سرمايه‌گذاران فردي) محصول يا خدمات يک شرکت را پيش از در دسترس بودن مي‌خرند. اين به صاحبان کسب‌وکارهاي نوپا اجازه مي‌دهد تا بودجه موردنيازشان را تامين کنند.

تامين سرمايه جمعي را مي‌توان با برگزاري رويدادهاي محلي يا ديجيتالي انجام داد؛ هرچند که رايج‌ترين راه آن استفاده از Kickstarter يا Indiegogo هستند. کاربران اين پلتفرم‌ها روزانه چندين ايده را مرور، و از جذاب‌ترين‌ها حمايت مي‌کنند.

تامين سرمايه جمعي براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل است؟

اگر محصول يا خدمات مشتري‌محور داريد، کانديد مناسبي براي تامين سرمايه به روش جمعي هستيد. البته پيش از آن بايد يک نقشه دقيق از بودجه لازم و نحوه خرج کردن آن داشته باشيد. در بسياري از پلتفرم‌ها، از جمله Kickstarter، بايد اهداف مالي و توسعه‌تان را مشخص کنيد، تا افراد شفافيت لازم را براي سرمايه‌گذاري داشته باشند.

تامين سرمايه جمعي سهام (Equity Crowdfunding)

تامين سرمايه جمعي سهام از اين نظر مشابه گزينه قبل است که شما به دنبال تامين سرمايه توسط گروه بزرگي از افراد هستيد. اما برخلاف تامين سرمايه جمعي سنتي، شما به جاي محصول يا خدمات، سهام شرکت‌تان را مي‌فروشيد.

تامين سرمايه جمعي سهام براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل است؟

از آنجا که اين روش تامين مالي شامل فروش سهام مي‌شود و نه يک محصول يا خدمات دوام‌پذير (viable)، سرمايه‌گذاري جمعي سهام براي کسب‌وکارهايي در مراحل اوليه مناسب‌تر است. اگر مشکلي با فروش سهام نداريد و از ايده‌تان مطمئن هستيد، اين روش مي‌تواند راهي براي راه‌اندازي جدي استارتاپ شما باشد.

مراکز رشد (Incubators)

مراکز رشد کسب‌وکار، که به عنوان شتاب‌دهنده هم شناخته مي‌شوند، گروه‌هايي هستند که به استارتاپ‌هاي آينده‌دار کمک مي‌کنند. اين مرکزها معمولا توسط شرکت‌هاي ديگري که مي‌خواهند به کسب‌وکارهاي نوپا کمک کنند تا پتانسيل کامل‌شان را به دست آورند، تأسيس و از نظر مالي تامين مي‌شوند. در کنار کمک‌هاي مالي، مراکز رشد فضايي را براي کار در اختيار استارتاپ‌ها قرار مي‌دهند و آنها را راهنمايي هم مي‌کنند.

اين مرکزها تقريبا در همه‌جا پيدا مي‌شوند. بنابراين اگر علاقه‌مند هستيد، تحقيق جامعي درباره گزينه‌هاي محلي و بين‌المللي داشته باشيد تا بتوانيد بهترين گزينه را کشف و انتخاب کنيد.

مراکز رشد براي چه استارتاپ‌هايي ايده‌آل هستند؟

تمام استارتاپ‌هايي که در مراحل اوليه قرار دارند، مي‌توانند از مزاياي شتاب‌دهنده‌ها بهره ببرند. کساني که ايده و تيمي قوي دارند، بيشترين بهره را مي‌برند؛ اما حتي کسب‌وکارهاي نوپا و کوچکي که هنوز روي دور نيفتاده‌اند هم مي‌توانند از شتاب‌دهنده‌ها کمک زيادي بگيرند.

روش ايده‌آل براي استارتاپ شما کدام است؟

يک روش تامين سرمايه براي همه مناسب نيست؛ چراکه هر کسب‌وکاري ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد خود را دارد، درست مانند استارتاپ شما. به همين خاطر، قبل از جذب منابع مالي، شما بايد به موقعيت کسب‌وکارتان فکر کنيد، و ببينيد با کدام گزينه راحت(تر) هستيد. هر استارتاپ با تحليل دقيق وضعيت فعلي خود مي‌تواند بهترين روش تامين مالي را انتخاب کند.

اگر همچنان ترديد داشتيد، با يک مشاور مالي صحبت کنيد يا از موسسه‌هاي مالي کمک بگيريد. بعد از آن مي‌توانيد بهينه‌ترين تصميم را براي تامين بودجه بگيريد، و تمرکزتان را روي ارائه محصول و يا خدمات به مشتريان بگذاريد.

منابع و لينک‌هاي مفيد: